مقالات

حقوق اندک، چند راه‌حل بیشتر برای پرستاران باقی نمی‌گذارد. تغییر شغل یا قبول شیفت‌های بیشتر و یا مهاجرت. اما به جز این، مشکلات اصلی پرستاران در ایران کدام‌ها هستند و چرا و با چه هدفی شاهد این حجم بالای مهاجرت در بین این قشر هستیم.

پرستاران، دیگر به دنبال شغل یا وعده‌های بهبود و اصلاح وضعیت نیستند، آنها چمدان به دست آماده مهاجرت‌اند. عمان، امارات، آلمان، دانمارک یا هر کجا غیر از یکی از بیمارستان‌های ایران را ترجیح می‌دهند. آخرین آمار مهاجرت پرستاران، سالانه ۲۵۰۰ پرستار است که پیش‌بینی می‌شود سال آینده دوبرابر شود. این آمار، تقریبی است، چرا که آمار دقیقی منتشر نمی‌شود. اما آمار حداقلی هم زنگ خطر خالی شدن بیمارستان‌ها از پرستاران را به صدا درآورده است.

شهریورماه امسال محمد میرزابیگی، رئیس کل سابق سازمان نظام پرستاری، اعلام کرد که روزانه ۵ تا ۶ پرستار از کشور خارج می‌شود، اما آمار محمد شریفی مقدم از این هم بالاتر است. طبق نظر دبیرکل خانه پرستار سالانه ۲۵۰۰ پرستار از کشور مهاجرت می‌کنند.

همچنین، احمد نجاتیان، رئیس کل سازمان نظام پرستاری، گفته است: «آمار رو به رشد مهاجرت پرستاران نشان می‌دهد که درخواست گود استندینگ (good standing یا تایید صلاحیت کاری)، دو برابر افزایش یافته است. شاید ۲۰ درصد ظرفیت آموزشی سالانه دانشگاه‌های علوم پزشکی و دانشکده‌های پرستاری در کشور درخواست مهاجرت دارند که نگران‌کننده است.»

بحران مهاجرت پرستاران بعد از کووید-۱۹

مهاجرت کادر درمان ایران بعد از دوره کووید-۱۹، سرعت بیشتری پیدا کرده است. گذشته از تسهیل شرایط کشورهای میزبان برای کادر درمان، شرایط اقتصادی، اجتماعی و سیاسی ایران، آنها را مانند دیگر گروه‌ها، به مهاجرت چنان سوق داده که برخی از آن به عنوان «بحران» نام می‌برند. آذرماه امسال سازمان نظام پزشکی ایران اعلام کرد که در ۸ ماه نخست سال، ۴ هزار و ۵۰۰ نفر از کادر درمان برای مهاجرت اقدام کرده‌اند. طبق آمار این سازمان، سال گذشته ۷ هزار پزشک، پرستار و عضو کادر درمان کشور برای مهاجرت اقدام کرده‌اند. این گزارش، از آلمان، ایتالیا، کانادا، کشور‌های حاشیه خلیج فارس مانند عمان، امارت و قطر، به عنوان محبوب‌ترین مقاصد کادر درمان نام برده است. پرستاران شرایط سخت فعلی را برای رسیدن به آینده‌ای بهتر رها می‌کنند. افزایش مهاجرت، فشار را بر پرستاران مانده مضاعف کرده است.

پرستاران زیر فشار کار جان به لب می‌شوند

وضعیت پرستاران در بیمارستان‌ها، برای سال‌ها نامناسب بوده است. ساعات طولانی کار، کمبود نیرو و حقوق پایین، از عمده‌ترین مشکلات این قشر است که بعد از کرونا گویا تشدید هم شده است.

اردیبهشت امسال، محمد شریفی مقدم، دبیرکل خانه پرستار ایران، اعلام کرد که ظرف یک ماه، سه پرستار بر اثر «سندروم کاروشی» (مرگ بر اثر کار زیاد)، جان خود را از دست داده‌اند. این‌ها تنها نمونه‌های مرگ بر اثر کار زیاد نبوده‌اند، آخرین مورد پریا فتاحی، پرستار بیمارستان اهواز بود که هفته گذشته، حین کار جان داد. اگرچه در رسانه‌ها خبر آن منتشر نشد. اما منابعی آگاه در گفت‌وگو با یورونیوز، این موضوع را تایید کرده و گفتند این پرستار بر اثر فشار کاری سکته قلبی کرده است. او کمتر از ۳۰ سال داشت.  

به گفته دبیرکل خانه پرستار ایران، طبق استاندارد سازمان جهانی بهداشت، به ازای هر هزار نفر، حداقل سه پرستار نیاز است، این عدد در ایران سال ۲۰۱۸ معادل ۱.۶ بوده یعنی نصف استاندارد جهانی. این کمبود به معنای فشار کار بیشتر است که موجب فرسایش و خستگی پرستاران می‌شود که نه تنها جان خودشان را به خطر می‌اندازد که می‌تواند موجب مرگ بیمار نیز بشود‌. او این شرایط را برای مهاجرت، ترک کار یا تغییر شغل مناسب می‌داند.

کف حقوق، دستمزد پرستاران در ایران

میانگین حقوق یک پرستار در ایران در حال حاضر ۱۴ تا ۱۵ میلیون تومان است. این رقم با توجه به نرخ تورم تنها می‌تواند بخشی از اجاره خانه یک خانواده دو نفره باشد. در جدول زیر می‌توانید تفاوت حقوق پرستاران در ایران با برخی کشورهای اروپایی را مشاهده کنید.